ILLICH, 2.KAPITULUA: EL RITUAL DEL PROGRESO

Illich-en arabera aurrerapen teknologikoak ez dute laguntzen humanitatearen garapenan. Eskolan, aurrerapen hauek direla eta, kontsumoko gizartea garatzeko prestatzen dituzte ikasleak. Eskola bere helburuen aurka bihurtzen da eta ezjakintasuna eta desberdintasuna sustatzen ditu.

Zenbait teknologien hedakuntza nahiz eta beraien ondorio kaltegarriak nabariak izan sustatzen dira interes ekonomiko batengateik. Teknologia sustatzen da beraren bitartez aurkitu delako motibazio ezkutua.

Eskolaren izaera kontraproduktiboa ikusita, hezkuntza instituzionalek ez duela ziurtatzen ezagutzaren zabalkuntza ezta berdintasunaren sustapena ere, esan dezakegu bere helburua sistemarentzat onuragarriak diren ideiak eta jarrerak sustatzea dela. Horretarako bi bide daude; alde batetik, jakintzaren pieza txikiekin , kontsumo bukaezina sustatzea, merkatuaren produktu guztiak kontsumitzen ahaleginduz; eta beste bidea berriz, ikasleari behartzea sinistera dena mailakatuta dagoela eta arrakasta lortzeko mailaz igo behar duzula eta beraz kontsumo maila igotzean, pertsonaren maila igoko dela.

Ikasi behar dugu gure kabuz ikasi ahal dezakegula, ez bakarrik eskolan. Irakasle bezala proiektatzen dugu eskolara ez bagara joaten ez dugula ikasiko. Kontsumitzaileak sortzen ditugu, irakaskuntza kontsumitzen, kapitala bihurtuz.

Eskolaren papera baloreen instituzionalizazioan esan dezakegu ikasleen gogamenean giza jarduerak ondasun bihur daitekeenaren ideia ezartzea dela, eta, beraz, balioak neurtu daitezke. Hezkuntza esparru akotatu bat bezala bihurtu da.

Eskolak saltzen digu kontsumismoa, desioak beharretan bihurtuz.

Illich-entzat, kapitalismoa mito bat da gizarte kontsumistaren garapenean oinarrituta. Kapitalismoa eskolan ikasten da eta kontsumo bukaezinean ikasten dugu. Modu honetan boteredunak esaten duten gauzak erosteko behartuta sentitzen gara. Aurrerapenaren ideologiak gaur egun sakratuak bezala dira.

Teknologien izaera sakratuaren adierazpen nagusia, Illichek aipatzen duen “teknologien agindua” -n imperatibo teknologiko izango luke bere oinarri diskurtziboa. Zerbait teknologikoki posible baldin bada, orduan egin behar da.