DIDAKTIKA OROKORRA

Graduaren 1. kurtsoa bukatzear dago eta kurtsoarekin batera blog hau. Lauhilabete honetan zehar, ikasgai honetan, hainbat lan zein hausnarketak egin ditugu eta horiek guztiak biltzeko honako portfolioa egitea proposatu zaigu. Ikasgai hau ulertzea ez da erraza baina saiatu gara ahalik eta hoberen esanahi bat ematea. Lehenik eta behin,  Ivan Illich -en pentsamendua aztertu genuen. Illich desezkolarizazioaren alde dago, bere ustez eskolak ez duelako betetzen ezagutza eta berdintasunaren sormenak. Humberto Beck-ek liburu bat idatzi zuen Illich-en ideiak islatuz eta aztertuz eta guk liburu honen lehenengo hiru kapituluen ideiak aztertu ditugu. Lehenengo kapitulua  La Crítica de las Herramientas  du izena. Kapitulu honetan gure gizarte industrializatua kritikatzen du, erabilera eta aldaketa baloreak azalduz, eta eskolarekin lotzen du. Bigarren kapitulua  El Ritual del Progreso  da. Hemen, berriro, azaltzen da gizartearen islapena eskolan eta kontsumismoari buruz hit...

Klaseko blogak ikustea oso garrantzitsua dela uste dut, klasekideek egin duten lana ikusteko. Pertsona bakoitzak ikuspuntu ezberdin bat du gauzei buruz eta honela nire klasekideen ikuspuntuak ikusi ahal ditut. Hona hemen zerrenda bat haien blogekin: Ana de la Vega Ander Diaz de Mendivil Ander Sologaistua Andere Basterra Aritz Zabala Asier Zabaleta B eñat Rodríguez Elene Vaqueriza Enola Leiva Gemma Ruiz Goretti Sánchez Iker Guadilla Irati Divar Iratxe Nestares Jaione Escobero Jokin Bereziartu Jokin Totorika Josevi Garcia Leire Burgos Maialen Gallego Maider Álvarez Rebeca Gutierrez Saray Cristobal Unai Coronel Uxue Santa Cruz Uzay Ortiz de Murua Xabier Hidalgo Zuriñe Zurbano

Lauhilabetero lan modular bat egin behar dugu. Lauhilabete honetan txango bat ikasgai guztiekin erlazionatu behar izan dugu. Egindako txangoan matematika eta didaktika orokorra ikasgaiak ez dira asko jorratu eta lan modularrean dagoen gabezi hori orekatzeko, unitate didaktiko bat egitea proposatu zaigu. Nire taldea Salburuako Atariara joan da irteera moduan, eta kanpo baliabide honek gehien jorratzen duen ikasgaia natur zientzietakoa da. Gure unitate didaktikoa egiteko, escape room moduko bat sortu dugu. Gure ikasleei arazo bat planteatu diegu eta arazoa konpontzeko hainbat jarduera egin behar dituzte, matematikakoak eta bestelakoak. Planteatutako arazoa Atarian dauden animaliak lapurtu dituztela da, eta berreskuratzeko hitz gako bat aurkitu behar dute. Froga bakoitzean hitzaren letra bat emango zaie, azkenean hitza guztia lortuz.  Proposatutako ariketekin Heziberri 2020-ko curriculumak eskaintzen dituen osagaiak eta helburuak landu egiten dira.  Hona hemen gure u...

Konpetentzien inguruan hitz egiten aritu gara azkenengo egunetan eta hainbat ideia gehiago entzuteko honen inguruan José Moya eta Sacristanen iritziak entzun ditugu, honako galdera hauei erantzuten. Zein da Sacristanen iritzia konpetentzien inguruan? Hezkuntza beti izan da elizatik mugituta eta beti egon da insitutzioegatik inposatuta. Ideologien borroka da. Gure ikuspuntutik ikusten saiatu behar gara konturatzeko ea hezkuntza baliagarria eta egingarria den. Konpetentziak ikaskuntzaren eraginkortasunaren bila dabiltzate, eta planteamendu oso berria da irakasleentzako. Hezkuntza hobetzeko hezkuntzarako sarrera hobetu behar da. Zer da José Moyaren iritziz konpetentzia bat? Haren iritziz konpetentzia bat da pertsona bat bere baliabide guztiak erabiltzen dituenean zeregin zehatz batentzako, balore multzoetarako, jakinduriarentzako, ... Moya eta Sacristanen iritziz konpetentzia bat eskolan bakarrik eskuratu daiteke? Haien iritziz badaude konpetentzia batzuk bakarrik eskolan es...

NOIZ EGITEN DA EBALUAZIOA? Ebaluazioa egunero ematen da, batzuetan klase bukaeran; hau da, ebaluazio bategarria edo sumatiboa da. Hasieran ematen da baita, diagnostikoa deitzen dena; baina normalean prozesuaren erdian ematen da, bitartekoa. ZER EBALUATZEN DA? Ebaluazio normatiboan taldearen errendimendua ebaluatzen da. Ebaluazio kriteriala da irizpideetaz baliatuz ebaluatzeko modua. NOLA EBALUATU DEZAKEGU? Ebaluazio kuantitatibo ala kualitatiboa egon ahal da. NORK EGIIN DEZAKE EBALUAZIOA? Nork bere burua ebaluatzen duenean: autoebaluazioa. Taldekideen artean egiten bada ebaluazioa: koebaluazioa. Irakasleak ikasleengan egiten duenean: heteroebaluazioa. NOLAKOA IZAN DAITEKE? Alde batetik, formatiboa edo hezigarria izan daiteke ebaluazioa, irakaskuntza-ikaskuntza prozesua hobetzea helburu duenaz. Beste aldetik autentikoa izan daiteke, egoera erreal batean egiten dena momentuan, eta termino honekin lotuta ebaluazio integratua dago.

Edonon aurkitzen dugula curriculum ezkutua frogatu dugu eta gure fakultatetik joan gara honen bila. Hainbat gauza aurkitu ditugu non gizartearen inposaketak islatzen dira eta ez gara konturatzen. Hemen adibidez ikusi dezakegu gizarteak inposatutako genero banaketa. Nahiz eta gure fakultatearen komunak mixtoak izan, kanpoko kartelan ikusi dezakegu bi generoen ikonoak. Oraindik emakumea adierazteko gona batekin egiten da, nahiz eta kasu gehienetan emakumeak gonak ez eraman. Gainera genero banaketa bi generoen artean egiten da soilik eta pertsona batzuk agian ez dira identifikatzen bi horien artean.   Hemen ikusten dugu nola euskarari gaztelaniari baino garrantzia handiagoa ematen zaion hemen. Euskaraz dago ia gehiena eta bi hizkuntzatan badago, euskaraz dagoena handiago edo beltzez jarrita dago. Hemen ikusten da birziklatzeko aukera. Hainbat zakarrontzi ikusi dezakegu baina bakarrik beheko solairuan daude. Orduan zer pentsa behar dugu, birzi...

Hainbat metodologia ezberdin aztertu ditugu: kasuetan, proiektuetan eta arazoetan oinarritutakoak. Guk diseinatutako unitate didaktikoa, arazoetan oinarritutako metodologian oinarritzen da. Metodologia honetan arazo bat planteatzen zaie ikasleei eta motibazioaz baliatuz arazo hori konpontzen saiatu egiten dira, klasean ikasitako eta barneratutako ezagutzak aplikatuz. Beste batzuen artean, talde-lana sustatzen du metodologia honek, elkarlanean aritzen direlako haien artean. Hone hemen nire taldeak egindako aurkezpenak hiru metodologien inguruan:  

Klaseko zeregin bat, poster bat egitea izan da gure gizartean ematen den curriculum ezkutua adieraziz. Gure lanean irudikatu dugu gizarteak inposatzen gaituena. Zatika banatu dugu posterra, atal bakoitzean egoera bakoitzako zer inposatzen digun gizartea jarriz. - Lehenengo atalean hiyab bat agertzen da, emakume musulmanak eramaten dutena. Gure kritika kasu honetan eskola kontzertatu edo pribatuei zuzenduta dago. Askotan ikusten da hiyab eramaten duen neska bat eskola publikoan (horrekin batera esan nahi dut kultur aniztasuna nabaria dela) eta ia inoizez ikusten da eskola pribatu ala kontzertatu batean. Azkenengo eskola mota hauetan zailtasunak jartzen dira kultur ezberdinetako ikasleei edo ez zaie uzten haien kulturak adierazi. Gogoetarako galdera batzuk proposatu ditugu: Zuk utziko zenuke zure eskolan hiyab eramatea? Eta gorra bat? Zergatik dira ezberdinak? - Bigarren zatian traje bat agertzen da. Klasismoari kritika egin nahi diogu honekin. Eskoletan askotan ikusi egin da umeek h...

Taldeka, performance-ak egin ditugu gure klasekideen aurrean. Nire taldea WHALE du izena eta Gemma Ruiz, Goretti Sanchez, Leire Burgos eta ni gara. Illich-en hirugarren kapituluan (La Convivencialidad) oinarritu gara. Gemma zenbakiak kontatzen aritu zen performance osoa, ordenean (1, 2 ,3, 4, ...), Leire zenbaki aleatorioak esaten egon zen eta ni atzerantz zenbatzen egon nintzen. Gorettik, aldiz, instituzioen izenak esan zituen aleatorioki. Gorettik hitz egiten zuenean, Leire eta ni isilik geratzen ginen berari begira. Seguraski inor ez dela gai honi azalpen bat bilatzeko, baina bakoitzak bera nahi duen interpretazioa eman ahal dio.  Guk nahi genuena instituzioen boterea azaleraztea da. Zenbakiak kontatzea txikienetik handienera, ordena adierazten du, eta instituzioek inposatutako ordena da. Aldiz, Leire eta ni ez genuen instituzioek eta gizarteak inposatutakoa jarraitzen eta horregatik geratzen ginen isilik Gorettik instituzioen izenak esaterakoan, haien boterea nabaritze...

Hainbat bideo ikusi eta gero,  eskola mota ezberdinei buruz eta haien metodologiaz jaso dut informazioa. Hona hemen hainbat metodologia ezberdinen ezaugarriak: PAIDEIA: Pedagogia libertarioa eta anarkista. Bere helburua berdintasunean heztu eta besteak errespetatzea da. Eboluzionatu den guztia jasotzen du. Ferrer-en ideologia erabiltzen du eta honakoa esaten zuen: eskola arrazionalistak behar dira non baloreak premiazkoak dira. Eskolan asanblea dago, arazoak konpontzeko balio duena, guztiok dute berdintasunerako eskubidea eta denek parte hartzen dute asanbladetan. Eskol anarkista denez, ez dago ezta jerarkiarik ezta botere estaturik. ESKOLA TXIKIAK: Umeak elkartuta daude, hainbat adinekoak, eta hori oso aberasgarria da. G uraso elkarteetan ekintzak antolatzen dira..etab. Beti daude harremanetan irakasleekin. AMARABERRI: Eskola publiko bat da. Pertsonalitateari, harreman sozialei eta ikaskuntzari ematen dio garrantzia. Garapen armoniko eta globala egiten...

Eskola zeremonia mitopoetiko bat da Illich-entzat. Illich-ek esaten du ez garela gai industrializaziorik gabeko gizartea imajinatzeko eta gure kabuz ikasteko askatasuna proposatzen du. Beste zeremonia mito-poetikoak daude eskola bezalakoak; adibidez, osasun-zentroak. Illich-entzat "bizikidetasun" printzipioa proiektu bat da non erreminten estrukturetan inbertitu egiten da gizarte moderno bat sortu ahal izateko. Bizikidetasunean, menpekotasuna dago. Ikasteko, eskolara joan behar gara. Ez dago orekiarik, zapalduta gaude erremintez. Eskola ez da konibentziala eta arlo sozialaren menpe bizi gara. Illich-ek bi harreman mota irudikatzen ditu bere ingurugioarekin: harreman autonomoa eta harreman heteronomoa . Harreman autonomoa autogobernuak sortutakoa da balore batzuk sortuz pertsonalki erabiltzeko; adibidez, oinez ibiltzeko gaitasuna edo bakoitza bere kabuz idazteko gaitasuna ( erabilera balioa ). Aldiz, harreman heteronomoan, estruktura bertikalek bizitza antolatzen du...

Gaurko klasean curriculum -ari buruz hitz egin dugu. Etorkizuneko irakasle bezala oso garrantzitsua da gure hausnarketa honen inguruan. Brainstorming txiki bat egin eta gero hainbat definizio eman dizkiogu kontzeptu honi:  legeak ezarritako jarraibidea, hezkuntza-sailak bideratzen duen dokumentua... Hala ere, beste esanahi batzuk hartzen ditu ere, filosofikoagoak, eta hau da nagusiena: pertsona batek ikasten duen guztia, beraz, ikasten ez dena ez da curriculum-a. Hainbat curriculum mota daude, hala nola, curriculum ezkutua edo curriculum ausentea. Curriculum ezkutuaren definizio gisa honako hau hartu dezakegu: saiatzen ez dena irakasten baina ikasten dena . Honek esan nahi du nahi gabe ikasten ditugula gauzak. Gure ingurunean hainbat gauza inposatzen dizkigute guk "nahi gabe" eta inkontzienteki ikasten ditugunak. Adibidez, klaseetan mahaiak beti daude irakasleari begira, bera klaseko garrantzitsuena delako, eta batzuetan baita irakaslearen mahaia tarima moduko batean ...

Klasean dokumental bat ikusi genuen non Sunaura-ri elkarrizketa bat egiten zaio. Sunaura-k desgaitasun bat dauka eta nola eramaten duen aurrera bere bizitza azaltzen digu. Sunaura-k azaltzen digu "elkarrekin ibiltzea"-ren garrantzia. Kontzeptu hau onarpenarekin lotzen da. Berak esaten du ez dela behar denok berdinak izatea edo bi hankekin ibilltzea, bakoitzaren ibiltzeko era onartu behar da. B ideoan zehar bi kontzeptu erabiltzen dira: IMPAIRMENT (hondatze, asaldura) eta DISSABILITY (desgaitasun, baliazeintasuna). Impairment gorputzarekin zerikusia duen guztiari erreferentzia egiten dio; hau da, biologikoa denari. Dissability, aldiz, desgaitasuna duten pertsonen errepresio sozialari egiten dio erreferentzia. Sunaurak zaintzaren paperari buruz esaten du d enok behar dugula laguntza. Interdependentziaren kontzeptua azaltzen du: ez gara independienteak ezta dependienteak. Butler-en iritziz generoa eta “desgaitasuna” egiten dute bat, b iak kondizionatzen dutelako z...

Illich-en arabera aurrerapen teknologikoak ez dute laguntzen humanitatearen garapenan. Eskolan, aurrerapen hauek direla eta, kontsumoko gizartea garatzeko prestatzen dituzte ikasleak. Eskola bere helburuen aurka bihurtzen da eta ezjakintasuna eta desberdintasuna sustatzen ditu. Zenbait teknologien hedakuntza nahiz eta beraien ondorio kaltegarriak nabariak izan sustatzen dira interes ekonomiko batengateik. Teknologia sustatzen da beraren bitartez aurkitu delako motibazio ezkutua. Eskolaren izaera kontraproduktiboa ikusita, hezkuntza instituzionalek ez duela ziurtatzen ezagutzaren zabalkuntza ezta berdintasunaren sustapena ere, esan dezakegu bere helburua sistemarentzat onuragarriak diren ideiak eta jarrerak sustatzea dela. Horretarako bi bide daude; alde batetik, jakintzaren pieza txikiekin , kontsumo bukaezina sustatzea, merkatuaren produktu guztiak kontsumitzen ahaleginduz; eta beste bidea berriz, ikasleari behartzea sinistera dena mailakatuta dagoela eta arrakasta lortzeko maila...

Illich-ek esaten du "erreminta" dispositibo bat dela, gizakiagatik sortutakoa. Beste autore batzuk "teknologia" deitzen diote. Prozesu eredu industrialean kontsumitzen dugun “merkantzia” (bai ondasun bezala ulertuta, bai zerbitzu abstraktu bezala) gure kabuz burutu dezakegun zeozer ordezkatzeko tendentzia dauka. Honela, kontsumitutako “merkantzia” hori nahi gabe oztopo bat bihurtzen da gure hasierako beharra asebetzeko. Hau irudikatzeko, Illich-ek bi “balore” motaz hitz egiten digu e rabileraren eta aldaketaren baloreak (valor de cambio y valor de uso). Hona hemen balore horien adibide batzuk: - Erabilera eskuz idaztea jakitea eta Aldaketa ordenagailuz idaztea - Erabilera ibiltzea eta Aldaketa edozein garraiobidea erabiltzea - Erabilera berez badaukagu sendatzeko ezagutza batzuk eta Aldaketa hospitalizazioa/ hospitalaren mitoa Hezkuntzarekin lotu ahal da hau guztia, u meek berezko kuriositatea eta interesa ingurunea ikertzeko daukatelako (hau ...

Ivan Illich Vienan jaio zen 1926an eta 2002an hil egin zen. Illich eskola mitoen sortzailea da. Deseskolarizazioa defendatzen du eta esaten du eskolak ez duela ez ezagutza ezta berdintasuna sortzen. Eskolaratze unibertsala eta derrigorrezkoa, ikaskuntza merkantzia batean bihurtzen du, hezkuntza deitukoa. Haren ideiak argi eta garbi azaltzen dira Humberto Beck-en liburuan: Otra Modernidad es Posible. El pensamiento de Ivan Illich . Klasean liburu honen lehenengo hiru kapituluak aztertu ditugu.

Esther Ferrer-ek  performance-aren artea praktikatzen du. Performance-a , antzerki moduko bat da baina inprobisazioaz baliatuz. Esther-en arabera performance batean egiten dena ez du zer ikusirik antzerki batekin. Inprobisatzean, performance bakoitza ezberdina izaten da eta ikusleengatik jasotzen den erantzuna baita. Gertakizunei ematen dio garrantzia eta ez planifikazioari. Performance batean, ikusleak sartu behar dira bertan eta parte hartu behar dute. Hemen uzten dut bere performance ezagunenetako bat:  Hablar por andar o andar por hablar

Ostiraleko saioan egin dugun dinamikan, argazki batzuen aurkezpena egin dugu. Taldeka joan ginen beste klaseetan argazkiak egitera, gorputzen jarrerak ikusteko. Nire taldean (Goretti, Gemma, Leire eta ni) egindako argazkietan ikusten da argi eta garbi zer motatako klasea zen momentu horretan zegoena. Gorputz jarrerei arreta jarriz, badakigu aspertuta dauden, adi dauden, klase dinamikoa den ala ez... Magisteritzako 2. mailako klase bateko argazkiak ditugu adibidez, eta argazki horietan ikusten da talde lanean aritzen ari zirela, denok parte hartuz eta interesa jarriz: Baita ikusi izan dugu beste klaseetan mobilak gaur egun dituzten garrantzia. Ikasle gehienok mobila dituzte mahai gainean eta behin eta berriro begiratzen dute:

Gaurko klasean Tomboy filma ikusi dugu. Film honetako gai nagusia transexualitatea da eta islatzen da filmaren protagonistan. Laure eta bere familia etxez aldatu dira eta auzo berri batean instalatu dira. Laurek lagun berriak egin ditu eta mutil bat dela esan die, Michael izenekoa. Filmaren eszena bat aukeratzeko orduan, bere lagunak Michael neska bat dela konturatzen direnean hautatu dut. Prakak jaitsi egiten diote indarrez, guztion aurrean makurraraziz. Gainera, asko markatu didan komentario bat esan dute: nazkagarria dela Lisa musukatu izatea neska izateagatik. Komentario hau transfoboa da. Beldurgarria iruditzen zait halako pentsamendua izatea 10-11 urteko umeek. Gizartea da horren erruduna, ideia horrek inposatzen digulako. Uste dugu transexualitatearen gaia, hainbat gai askorekin batera, tabu direla eta ez da horrela. Naturaltzat hartu beharko genuke mutil bat neska sentitzea edo aldrebes eta naturaltasunez hitz egin beharko genuke gai hauei buruz. Filmaren beste eszena bate...

Nire izena Aiala da eta Lehen Hezkuntza Hirueledun Graduaren 1.mailako ikaslea naiz. Hau izango da nire blogga Didakitika Orokorra ikasgaian jorratzen duguna azaltzeko.